Uroczystość zorganizowało Ministerstwo Obrony Narodowej wspólnie z Fundacją Rodziny Nissenbaumów.
Pomnik Wspólnego Męczeństwa Żydów i Polaków przy ul. Gibalskiego 21 powstał w 1989 roku z inicjatywy Fundacji i upamiętnia ofiary nazizmu pomordowane i pogrzebane na tym terenie w czasie II wojny światowej.
Po uroczystości zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma oddał hołd Pawłowi Frenkelowi – jednemu z przywódców powstania w getcie warszawskim, dowodzącemu Żydowskim Związkiem Wojskowym, składając wieniec na jego symbolicznym grobie na Cmentarzu Żydowskim na warszawskiej Woli.
* * *
19 kwietnia 1943 r. bojownicy z Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW) stawili zbrojny opór oddziałom niemieckim, które likwidowały getto. Był to ostatni akt tragedii warszawskich Żydów, masowo wywożonych na śmierć do Treblinki. Powstanie trwało niespełna miesiąc, a jego tragicznym epilogiem było wysadzenie 16 maja 1943 r. przez Niemców Wielkiej Synagogi na Tłomackiem. To właśnie wtedy dowodzący akcją tłumienia powstania generał SS Jürgen Stroop – autor raportu dokumentującego przebieg walk w getcie, który jest w zasobach IPN – mógł obwieścić, że „żydowska dzielnica w Warszawie już nie istnieje”.
Zachęcamy do zapoznania się z historią zrywu poprzez wydawnictwa, artykuły i materiały edukacyjne, które są dostępne online na stronach Instytutu, w tym na portalu Przystanek Historia.
IPN od wielu lat zajmuje się badaniami historii Zagłady i stosunków polsko-żydowskich – zobacz katalog publikacji IPN z lat 2000–2023 „Terror, Holokaust, Represje. Społeczność żydowska pod władzą niemieckiego i sowieckiego totalitaryzmu na ziemiach polskich 1939–1945.